ورق طلا در معماری , چه زمانی؟ کجا؟ چگونه؟
در طول تاریخ و در سراسر جهان طلاکاری با فلزات گران بها مثل طلا , نقره , مس و... برای دادن جلوه و نمایی خیره کننده در معماری و طراحی داخلی و بیرونی استفاده شده است. اینجا بررسی خواهیم کرد که طلاکاری با ورق طلا چیست؟ در طول تاریخ چه روندی داشته است؟ و چگونه از ورق طلا در طلاکاری استفاده میشود؟
تذهیب چیست؟
تذهیب یک روش تزیینی است که شامل استفاده از یک ورق بسیار نازک از طلا (یا آلیاژی شبیه طلا عمدتا) یا یک برگ فلزی دیگر روی یک سطح است. نتیجه ای که به دست می آید یک دکوراسیون جذاب است که چشم بیننده را به سمت نما و جلوه آن می کشاند. در حالی که تذهیب اغلب به کار با ورق طلا اشاره دارد , این اصطلاح همچنین به سایر فلزات تبدیل شده به ورق های نازک مثل نقره , مس , آلومینیوم , پالادیوم اطلاق میشود. برای مثال نوعی فلز وجود دارد که از جنس برنج است و ورق های تولید شده از این جنس بسیار شبیه ورق طلا است ولی قیمت بسیار پایین تری دارد. تذهیب را میتوان در هر نوع شئ تزیینی یافت. پتینه کاری , نقاشی , ساخت تابلو , قاب عکس , مجسمه سازی , سرامیک , شیشه و آینه , دیوار و سطوح گچی و... از مثال ها و موارد پر مصرف تذهیب و ورق طلا هستند. از تذهیب اغلب برای جلب نظر و توجه و همچنین بالا بردن درک بیننده از ازرش و اهمیت استفاده میشود , این موضوع در معماری و نمای خارجی ساختمان ها , بناهای تاریخی , گنبدها و فضاهای مقدس و... نیز صادق است.
معنی و نماد ورق طلا
از 2 لحاظ اقتصادی و اجتماعی , ورق طلا , اغلب در طول تاریخ به عنوان نماد ثروت و موقعیت اجتماعی بالا استفاده میشود. کمبود نسبی , استحکام و طول عمر بالا و البته درخشش آن نماد تجمل در بین سبک های مختلف دکوراسیون (داخلی و بیرونی) بوده است. از دیرباز در هنر و معماری مذهبی , ورق طلا با معنویات همراه بوده است که نماد اهمیت معنوی تزیینات است. حتی در دوران مدرن , تزیینات طلا کاری شده در کلیساها , مساجد , معابد و سایر هنرهای مذهبی برجسته است.
.png)
تاریخچه تذهیب ورق طلا
گرچه امروزه از تذهیب زیاد استفاده میشود و مورد توجه است اما یک روش قدیمی محسوب میشود. اعتقاد بر این است که این روند 8000 سال پیش در ترکیه آغاز شده است و معمولا مصریان باستان , فنیقی ها و سرانجام توسط اروپاییان اولیه مورد استفاده قرار می گرفته است. در تاریخ جدیدتر طلاکاری در سبک معماری کلاسیک , پالادیان و گوتیک معمول بود که پس از جنگ داخلی (اواسط دهه 1800) تا اوایل دهه 1900 در ایالات متحده در آنجا پذیرفته و احیا شد. از آن دوره به عنوان عصر تذهیب و طلا کاری یاد میشود. زمانی که خانواده های ثروت مند , ثروت خود را در طول انقلاب صنعتی افزایش دادند , زیرا راه آهن مدرن امکان حمل سریع فولاد و سایر فلزات را به هر قسمت از کشور را فراهم می کرد. حرص و طمع , فساد , نابرابری درآمد افراد جامعه به افراد ثروتمند اجازه میداد تا در اراضی خود خانه های مجلل بنا کنند در حالی که تمام این سازه های عجیب و غریب از سال ها قبل سهم خود را از خسارت و بازسازی غیر اصولی تحمل کرده اند.در مورد ویژگی های تزیینی دکوراسیون داخلی میتوان از طلاکاری برای برجسته سازی و جلب نظر کردن جزییات اشاره کرد. تذهیب اغلب در سر ستون ها و قالب های ستون ها و نوار های کناری و غیره استفاده میشودتا تزیین را برجسته کند و توجه بیننده را به جلوه و عظمت فضا جلب کند. این نوع تزیینات منحصر به ورق طلا نیست , می توان از فلزات مختلف مانند آلومینیوم , پالادیوم , مس , نقره و یا ترکیبی از فلزات استفاده کرد تا به هدف مورد نظر رسید. نوع فلز انتخاب شده , سبک طراحی را تحت تاثیر قرار میدهد. یک فلز سفید رنگ مانند آلومینیوم یا پالادیوم ممکن است در فضای داخلی کلاسیک استفاده شود در حالی که فلزات طلایی رنگ به عنوان قدرت و عظمت است.در دکوراسیون و نماهای خارجی گنبد طلاکاری شده بیشترین جلب توجه و قابلیت تشخیص را به دلیل تمایز فراوان دارد.با توجه به با دوام بودن و عدم واکنش در شرایط مختلف باعث شده تا ورق طلا خالص برای سال ها مقاوت کند و از بین نرود.
پروسه تذهیب و ورق طلا
برای انجام کارهای تذهیب و ورق طلا تکنیک های مختلفی وجود دارد اما روند کار به طور کلی یکسان است. ابتدا یک سطح کاملا تمیز و عاری از گرد وغبار و ذرات ریز را روی هر سطحی که قصد ورق کاری داریم را آماده می کنیم. این سطح میتواند از جنس گچ یا قالب های گچی , چوب , سطوح رنگ شده و... باشد. سپس چسب ورق طلا که نوعی چسب سفید رنگ نسبتا غلیظ است را با اب کمی رقیق میکنیم و سطح مورد نطر را به آن آغشته میکنیم و کمی زمان میدهیم تا خشک و چسبناک شود و سپس ورق را به سطح آغشته به چسب به ظرافت و آرامی اضافه میکنیم , البته با توجه به ظرافت و نازکی و شکننده بودن ورق طلا ها در جا به جایی باید دقت شود. بعد از چسباندن ورق طلاها در سطح موردنظر و اتمام کار نوبت به حذف لبه های اضافی از روی سطح به وسیله وسیله ای مانند برس که با دقت و احتیاط باید انجام بشود تا ظاهری بی نقص بدست بیاید.
همان طور که اشاره شد در طول تاریخ , تذهیب برای برجسته سازی جزییات و دکوراسیون داخل و خارج بناها استفاده شده است و امروزه به عنوان ابزاری کاربردی در هنر و معماری باقی مانده است. ورق طلا , این برگه ی زیبای با ظرافت , اهمیت و برجستگی را همواره در نظر بیننده جلب میکند. به صرفه بودن و با کیفیت بودن مهمترین عوامل انتخاب ورق طلای متناسب با پروژه ی معماری است که باید توسط هنرمندان و پیمانکاران مورد توجه قرار بگیرد تا به هدف واقعی خود برای دستیابی به نتیجه مطلوب برسد.
.png)